W dzisiejszych czasach coraz więcej dorosłych decyduje się na leczenie ortodontyczne. Nie jest to już domena wyłącznie dzieci i nastolatków – obecnie około 25% zabiegów ortodontycznych wykonuje się u osób dorosłych. Decyzja o założeniu aparatu ortodontycznego w dorosłym wieku może wynikać z różnych powodów: chęci poprawy estetyki uśmiechu, korekty wad zgryzu wpływających na zdrowie czy też nadrobienia leczenia, które nie zostało przeprowadzone w młodości. Niezależnie od motywacji, przygotowanie się do noszenia aparatu ortodontycznego wymaga odpowiedniego podejścia i wiedzy.
Dlaczego dorośli decydują się na leczenie ortodontyczne?
Zanim przejdziemy do konkretnych wskazówek dotyczących przygotowania się do noszenia aparatu, warto zrozumieć, dlaczego w ogóle dorośli decydują się na leczenie ortodontyczne.
Poprawa zdrowia jamy ustnej jest jednym z głównych powodów. Nieprawidłowości w ustawieniu zębów utrudniają właściwą higienę jamy ustnej, co sprzyja chorobom przyzębia i próchnicy. Wady zgryzu mogą również powodować nadmierne ścieranie szkliwa, zaburzenia funkcjonowania stawów skroniowo-żuchwowych, napięciowe bóle głowy, a nawet dolegliwości ze strony kręgosłupa.
Poprawa estetyki uśmiechu to kolejny istotny czynnik. Piękny, równy uśmiech wpływa pozytywnie na samoocenę i pewność siebie, co może mieć przełożenie na relacje interpersonalne i zawodowe.
Wzrost świadomości zdrowotnej sprawia, że coraz więcej osób rozumie, że wady zgryzu to nie tylko problem estetyczny, ale i zdrowotny, mający duży wpływ na funkcjonowanie całego organizmu.
Rodzaje aparatów ortodontycznych dla dorosłych
Przed podjęciem decyzji o leczeniu ortodontycznym, warto zapoznać się z dostępnymi rodzajami aparatów. Wybór odpowiedniego typu aparatu będzie zależał od rodzaju wady zgryzu, preferencji pacjenta oraz zaleceń ortodonty.
Aparaty stałe
Aparaty stałe są najczęściej stosowaną metodą leczenia ortodontycznego u dorosłych. Pozwalają korygować znacznie poważniejsze wady zgryzu niż aparaty ruchome, umożliwiając przesuwanie zębów na zaskakujące odległości w obrębie jamy ustnej. Aparat stały nosi się przez cały okres leczenia ortodontycznego.
Tradycyjny aparat stały składa się z:
- Zamków (metalowych lub białych)
- Ligatur (tzw. gumeczek ortodontycznych)
- Łuku, który wywiera na zęby stałą, określoną siłę w celu ich prostowania
Aparaty estetyczne (porcelanowe lub szafirowe) są mniej widoczne w jamie ustnej, co jest istotne dla wielu dorosłych pacjentów.
Aparaty lingwalne (językowe) mocuje się na wewnętrznej stronie zębów, dzięki czemu są praktycznie niewidoczne. To dobra opcja dla osób, których praca wymaga częstych wystąpień publicznych i nienagannego wyglądu.
Aparaty ruchome (zdejmowane)
Aparaty ruchome to takie, które można samodzielnie zdejmować. Najczęściej zalecane są przy mniej poważnych wadach uzębienia. W zależności od wady zgryzu, lekarz określa, jak długo należy nosić aparat ruchomy – zwykle jest to do kilkunastu godzin w ciągu doby.
Alignery (nakładki ortodontyczne)
Nowoczesną alternatywą dla tradycyjnych aparatów stałych są alignery, czyli przezroczyste nakładki ortodontyczne, które nosi się około 20 godzin na dobę. Nakładki stopniowo przesuwają zęby do pożądanej pozycji, a jednocześnie zapewniają wyjątkowy komfort, bo można je zdejmować np. przed jedzeniem albo szczotkowaniem zębów.
Pierwsza wizyta u ortodonty – co warto wiedzieć?
Pierwszym krokiem w przygotowaniu do noszenia aparatu ortodontycznego jest wizyta konsultacyjna u ortodonty. To kluczowy moment, który pozwoli określić plan leczenia i przygotować się mentalnie do całego procesu.
Co obejmuje konsultacja ortodontyczna?
Podczas pierwszej wizyty ortodonta przeprowadza:
- Szczegółowy wywiad medyczny, obejmujący historię leczenia zębów
- Badanie jamy ustnej
- Diagnostykę obrazową (zazwyczaj zdjęcie panoramiczne RTG zębów)
Na podstawie zebranych informacji lekarz ocenia stan uzębienia i zgryzu oraz przedstawia możliwości leczenia. Następnie pacjent podejmuje decyzję dotyczącą rodzaju aparatu.
Decyzja o założeniu aparatu ortodontycznego w dorosłym wieku to ważny krok w stronę zdrowego i estetycznego uśmiechu. Konsultacja ze specjalistą pozwala ocenić stan uzębienia i dobrać plan leczenia dopasowany do indywidualnych potrzeb.
Leczenie ortodontyczne umożliwia skuteczną korektę wad zgryzu, poprawę komfortu życia i pewności siebie.
Jakie dokumenty warto przygotować?
Przed wizytą w gabinecie ortodontycznym warto przygotować dokumentację medyczną, w tym wcześniejsze zdjęcia RTG, jeśli takie posiadamy. Pozwoli to ortodoncie na dokładniejszą analizę przypadku i zaplanowanie leczenia.
Jakie pytania warto zadać ortodoncie?
Podczas pierwszej wizyty warto zadać lekarzowi kilka istotnych pytań:
- Jaki rodzaj aparatu będzie najlepszy w moim przypadku?
- Jak długo potrwa leczenie?
- Jakie będą koszty całego leczenia?
- Czy będę musiał/a usunąć jakieś zęby przed założeniem aparatu?
- Jak często będę musiał/a przychodzić na wizyty kontrolne?
- Jakie mogą być trudności lub komplikacje w moim przypadku?
Przygotowanie zębów przed założeniem aparatu
Przed założeniem aparatu ortodontycznego konieczne jest odpowiednie przygotowanie jamy ustnej. Ten etap jest niezwykle istotny, ponieważ wpływa na skuteczność i bezpieczeństwo całego leczenia.
Leczenie stomatologiczne
Wyleczenie próchnicy jest absolutnie konieczne przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego. Aparatu ortodontycznego nie można nakładać na zęby zajęte próchnicą. Jeśli pacjent ma próchnicę, należy ją całkowicie zaleczyć. Tam, gdzie jest to wskazane, stosuje się wypełnienia.
Usunięcie kamienia nazębnego to kolejny ważny krok. Dentysta może zaoferować pacjentowi szereg zabiegów, dzięki którym można uniknąć ryzyka powstania chorób dziąsła czy przyzębia. Popularnymi zabiegami, jakie warto wykonać przed nałożeniem aparatu ortodontycznego są skaling i piaskowanie.
Ekstrakcja zębów może być konieczna w niektórych przypadkach. W sporadycznych sytuacjach potrzebna jest ekstrakcja zęba, jeśli nie da się go w żaden sposób wyleczyć ze względu na zaawansowane stadium choroby. U osób dorosłych ekstrakcja może być również konieczna ze względu na brak plastyczności szczęki, która występuje jedynie w okresie wzrostu kości. Jeśli szczęka nie mieści wszystkich prawidłowo ułożonych zębów, ortodonta może zalecić usunięcie jednego lub dwóch zębów.
Profesjonalne oczyszczenie zębów
Przed założeniem aparatu ortodontycznego potrzebne jest profesjonalne oczyszczenie zębów. W tym momencie ortodonta może również przeprowadzić instruktaż higieny w trakcie noszenia aparatu – jest to bardzo istotne, ponieważ brak odpowiedniego szczotkowania i zabiegów pielęgnacyjnych jamy ustnej może doprowadzić do gromadzenia się resztek jedzenia w miejscach, gdzie aparat przylega do zębów, co sprzyja rozwojowi próchnicy.
Przygotowanie zębów do założenia aparatu ortodontycznego obejmuje również wykonanie zabiegów higienizacji jamy ustnej, takich jak skaling, piaskowanie, polishing i fluoryzacja.
Separacja zębów
U niektórych pacjentów konieczna jest separacja (oddzielenie) zębów. Zabieg polega na umieszczeniu między zębami elastycznych elementów (gumek). Ich zadaniem jest zrobienie miejsca dla zakładanych później pierścieni.
Separacja zębów to jeden z etapów przygotowania uzębienia do aparatu ortodontycznego. Co ważne, do tego zabiegu nie kwalifikują się wszyscy pacjenci. Jeżeli miejsca między zębami jest za mało, to separację przeprowadza się na kilka tygodni (od 1 do 4) przed planowanym założeniem aparatu ortodontycznego.
Przygotowanie psychiczne i organizacyjne
Leczenie ortodontyczne to proces długotrwały, który wymaga cierpliwości i systematyczności. Warto odpowiednio przygotować się do niego również pod względem psychicznym i organizacyjnym.
Realistyczne oczekiwania
Przed rozpoczęciem leczenia warto mieć świadomość, że leczenie ortodontyczne u dorosłych może trwać dłużej niż u dzieci i młodzieży. Wynika to z faktu, że struktura i kość szczęki u dorosłych może być bardziej stabilna i wymaga więcej czasu na przemieszczenie zębów.
Leczenie ortodontyczne osób dorosłych podobne jest do leczenia nastolatków, choć trwa nieco dłużej, ponieważ wraz z wiekiem organizmu wzrasta też czas rekonwalescencji. Proces regulacji położenia zębów powinien być z tego względu wydłużony, tak aby zęby miały czas się ustabilizować.
Warto również pamiętać, że leczenie ortodontyczne po zakończeniu etapu wzrostu nie zawsze daje pełne i stałe efekty oraz może być dłuższe i trudniejsze niż u dzieci.
Przygotowanie na dyskomfort
Po założeniu aparatu ortodontycznego przez pierwsze dni można odczuwać dyskomfort. Pacjenci narzekają na ból zębów, na które oddziałują siły aparatu. Dokucza im również niemożność jedzenia wielu posiłków – dieta przez pierwszy tydzień jest właściwie płynna. Innym problemem są otarcia śluzówki policzków i wewnętrznej strony ust.
Jednak ten stan jest przejściowy! Pierwszy tydzień to czas adaptacji. Po tym okresie aparat z reguły przestaje przeszkadzać, pacjenci twierdzą, że wręcz zapominają o nim. Błona śluzowa warg i policzków przyzwyczaja się do zamontowanych elementów aparatu, zęby stają się mniej tkliwe i można zacząć jeść w miarę normalnie.
Planowanie wizyt kontrolnych
Leczenie ortodontyczne wymaga regularnych wizyt kontrolnych. Warto zaplanować je z wyprzedzeniem i uwzględnić w swoim harmonogramie. Częstotliwość wizyt zależy od rodzaju aparatu i indywidualnego planu leczenia, ale zazwyczaj odbywają się one co 4-6 tygodni.
Przygotowanie do higieny jamy ustnej podczas noszenia aparatu
Higiena jamy ustnej podczas noszenia aparatu ortodontycznego jest niezwykle istotna. Aparat ortodontyczny tworzy idealne środowisko do gromadzenia się bakterii i resztek jedzenia wokół jego elementów. Nieodpowiednia higiena może prowadzić do powstawania ubytków próchniczych, stanów zapalnych dziąseł oraz demineralizacji szkliwa.
Niezbędne akcesoria do higieny jamy ustnej
Przed założeniem aparatu warto zaopatrzyć się w specjalistyczne akcesoria do higieny jamy ustnej:
Szczoteczki ortodontyczne – są specjalnie zaprojektowane do czyszczenia zębów z aparatem ortodontycznym. Mają odpowiednio ukształtowane włosie, które lepiej dociera do trudno dostępnych miejsc wokół zamków i łuków.
Szczoteczki międzyzębowe – pomagają w czyszczeniu przestrzeni między zębami oraz wokół elementów aparatu.
Nici dentystyczne i specjalne przyrządy do ich przeprowadzania – umożliwiają dokładne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych, co jest szczególnie ważne podczas noszenia aparatu.
Irygator wodny – urządzenie, które za pomocą strumienia wody pod ciśnieniem pomaga usunąć resztki pokarmowe z trudno dostępnych miejsc.
Pasty do zębów z fluorem – wzmacniają szkliwo i chronią przed próchnicą.
Płyny do płukania jamy ustnej – pomagają w utrzymaniu higieny i świeżego oddechu.
Wosk ortodontyczny – przydatny w przypadku, gdy elementy aparatu drażnią śluzówkę jamy ustnej.
Nauka prawidłowej techniki szczotkowania
Przed założeniem aparatu warto nauczyć się prawidłowej techniki szczotkowania zębów z aparatem ortodontycznym. Ortodonta lub higienistka stomatologiczna powinni przeprowadzić instruktaż higieny jamy ustnej, pokazując, jak prawidłowo szczotkować zęby, używać nici dentystycznych i innych akcesoriów.
Dla dorosłych pacjentów planujących leczenie ortodontyczne, kluczowe jest wybranie odpowiedniego specjalisty. W klinice Dentify w Bielsku-Białej oferowane są kompleksowe usługi ortodontyczne, obejmujące nowoczesne metody leczenia oraz indywidualne podejście do każdego pacjenta. Dzięki doświadczeniu zespołu oraz zaawansowanemu sprzętowi, proces przygotowania i noszenia aparatu ortodontycznego przebiega komfortowo i skutecznie.
